Het is de maandag na Allerheiligen. In Spanje heeft de bevolking vandaag een vrije dag omdat Allerheiligen op een zondag viel. In Portugal gaan de inwoners gewoon over tot de orde van de dag. Ik weet zeker dat gisteren de graven zijn schoongemaakt en dat er nieuwe plastic bloemen zijn neergezet die een jaartje in weer en wind mogen gedijen. Ik ben er niet bij geweest, maar alle Allerheiligen is dat het geval. Dit weekend, vijf dagen lang geldt in beide landen een lockdown. Niemand mag zijn dorp uit tot woensdag. Daarna is er weer vrij verkeer. Ik merk weinig van deze maatregelen. Het enige verschil is dat het nog stiller is dan vroeger. Dat woord mag ik in deze tijden toch wel gebruiken voor een situatie in het verleden? Voor iets dat eens was en niet meer terug zal komen. En het vroeger waar ik het over heb dateert van negen maanden geleden. Toch lijkt het ver weg. Net als de tijd van vóór een zwangerschap, die vergeet je snel als het kind eenmaal geboren is.
Een rijzige oude man sprak ooit de wijze woorden bij het zien van mijn dikke buik:
“De revolutie is begonnen! Wacht maar tot het geboren is dan is de revolutie compleet en onthoud goed, het wordt nooit mee zoals vroeger!”
Daarbij zwaaide hij vervaarlijk met zijn wijsvinger in de lucht. Ik was drieëntwintig jaar en het leven roze. De oude man deed me denken aan een boze Lenin of Stalin en ik besloot dat hij niet helemaal spoorde. Ik ben nu zeventig en die woorden hebben zich genesteld in mijn hoofd. Iedere keer, bij iedere verandering, bij alles wat er gebeurd is in mijn leven, moest ik aan die uitspraak denken. De oude had gelijk. Niets is hetzelfde gebleven sindsdien. Maar dan ook echt niets. En zo hoort het denk ik ook.
De afgelopen negen maanden die zwanger waren van Corona, hebben naar mijn idee zo’n zelfde revolutie ontketend. Het sluipt naderbij op kousenvoeten. Inmiddels is het lichtvoetige er wel af. De zaak heeft gewicht gekregen en vroeger komt zoals gewoonlijk nooit meer terug. De bevalling voor deze wereld is ergens deze week. Misschien wel op het moment van de uitslag van de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. Wie weet?
Uit ervaring kan ik je vertellen dat na een bevalling of andere heftige gebeurtenis al je individuele verworvenheden die voorheen belangrijk waren, waardeloos zijn. Je diploma’s, je carrière, je kennis. Hoe goed je jezelf kent zal de leidraad zijn voor hoe je je leven invult vanaf nu. Voor hoe je met deze revolutie omgaat.
Van levensbelang is het kennen van je moraliteit. Hoe ga je met jezelf om en met anderen? Ik heb een simpele leidraad die zo oud is als de weg naar Kralingen en aan geldigheid nooit een millimeter heeft ingeboet:
Wat jij niet wilt dat er met jou gebeurt of een ander met je doet, doe dat ook niet bij een ander.
Wens een ander niets toe wat je jezelf ook niet zou toewensen.
Deze gulden regel diende voor mij als baken in tijden dat ik het spoor bijster was en nu ben ik redelijk in staat deze gouden woorden te leven. Gelukkig maar. Ik ben er klaar voor, om samen met jullie het nieuwe kind – de nieuwe tijd mede groot te brengen.