Liesbeth Steur

[português]  [English]

Heel, heel lang geleden woonden we in kleine gemeenschappen. De vrouwen spraken elkaar bij de waterbron waar water werd gehaald en de was gedaan en op zondag kwamen onze families bij elkaar in het park. De kinderen speelden, wij wisselden nieuwtjes uit. We wisten veel van elkaar en waren op de hoogte van wat zich buiten het dorp afspeelde, voor zover we daar belang bij hadden. Kwam er een vreemdeling het dorp binnen dan werd hij met argusogen bekeken. De betrouwbaarheid werd bij voorbaat in twijfel getrokken. Een buitenstaander moest zijn best doen om geaccepteerd te worden. Wij dorpelingen waren wakker en lieten ons geen knollen voor citroenen verkopen.

Heel lang geleden verscheen het gedrukte woord. Boeken en kranten en tijdschriften. We konden ineens zelf bepalen welk nieuws we binnenlieten. In onze hoofden en huizen. Niet zomaar werd alles geloofd dat geschreven stond. We namen de tijd om met anderen van gedachten te wisselen over wat we lazen en om zelf na te denken over alle informatie en zo vormden we een mening. Wat ons niet aanstond bleef buiten de deur.

Lang geleden verscheen de radio. In bijna ieder huis kwam informatie binnen zonder de voordeur uit te gaan of zonder ook maar iemand binnen te laten. Zomaar, zonder bellen of kloppen was het midden in de kamer. Het waren in eerste instantie alleen overheidszenders en dat maakte de informatiestroom eenzijdig. Ze kon allerlei sprookjes vertellen en gekleurde informatie verschaffen zonder enige toetsing op waarheid door ons. Het was zo magisch dat we een bijna blind geloof ontwikkelden in wat er uit de radio kwam. We gingen nog wel naar het park hoor en spraken over het nieuws uit de radio. Een kritisch mens had het lastig want hij was de uitzondering in onze eens zo hechte gemeenschap. Toch waren er nog genoeg die zelf actief nadachten.

Nog niet zo lang geleden kwam de televisie. De overheid kon nu via beelden laten zien wat ze wilde. Niemand ging meer naar het park om te praten met elkaar, over elkaar en de wereld. De beeldbuis deed zijn werk en doet zijn werk nog steeds. We vonden het heerlijk om TV te kijken. Het vertraagt namelijk de hersengolven naar de alfastaat, dezelfde staat die ons bereikt als we slapen. En in die slaapstand stroomt er allerlei informatie ons hoofd in. We dachten dat we dat toch allemaal weer zouden vergeten en dat blijkt niet waar te zijn. Wij mensen slaan al die informatie gewoon op. Ergens. Als software. Het komt pas boven wanneer de situatie daarom vraagt. TV kijken is fysiek verslavend, want we worden er rustig van en inactief.

Pas geleden kwamen internet en de beeldschermen. De informatiestroom groeit en groeit. Welk schermpje we ook oppakken, altijd is er soelaas voor onze fysieke addictie. Iedere keer een quick fix. Het is troostend, het is een vlucht uit de werkelijkheid, het vult ons leven en het kost allemaal weinig inspanning. Het blinde geloof in wat ons wordt voorgeschoteld is een feit. Is er nú iemand met een andere mening – iemand die kritisch nadenkt – dan is hij het buitenbeentje dat er niets van begrijpt. Want stel je voor dat we wakker worden uit die trip en we realiseren ons dat we slaaf zijn geworden van het consumentisme en meer.

In de nabije toekomst zullen de kinderen van nu snakken naar een chip in hun hoofd, zodat ze geen device meer hoeven vast te houden of op te laden en alleen maar hoeven te luisteren naar wat ze wordt ingefluisterd. Ze hoeven niets meer te leren want Wikipedia zit in hun hoofd. Leren in de gemeenschap is ook verleden tijd; de hele opvoeding wordt gestuurd door degenen die de chip beheren. Toch veel makkelijker dan het controleren van het volk via een beeldbuis in ieder huis. 1984 is achterhaald.

Wanneer je tot hier hebt gelezen kun je zeggen dat ik een pessimist ben. Dan zeg ik dat de tijd is aangebroken dat je jezelf wakker schudt. Leg je schermpje weg en kijk om je heen. Vraag je af wat je hier doet in dit leven. Wat is de essentie? Realiseer je wel dat wakker worden zo lastig is als afkicken van een drugs- of alcoholverslaving en misschien nog wel zwaarder. Succes. Het is de moeite waard!